ไทยดันศูนย์อาหารต้นแบบลด Food Waste ได้ 20% ลดก๊าซเรือนกระจกแล้ว 125 ตันฯ

เชื่อหรือไม่? คนไทยทิ้งขยะอาหารเกือบ 10 ล้านตันต่อปี! ล่าสุด สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) ร่วมกับ กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม (ทส) กรมควบคุมมลพิษ (คพ.) และสถาบันสิ่งแวดล้อมไทย (TEI) จัดสัมมนาเผยแพร่ผลงานและแนวปฏิบัติที่ดีในการจัดการขยะอาหาร ภายใต้โครงการส่งเสริมการป้องกัน ลด และจัดการขยะอาหารจากแหล่งกำเนิดกรณีศูนย์อาหาร เพื่อเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมการลดขยะอาหารอย่างเป็นรูปธรรม

นายประเสริฐ ศิรินภาพร รองปลัดกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม กล่าวว่า กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม ได้ให้ความสำคัญในเรื่องการสูญเสียอาหารและขยะอาหารมาอย่างต่อเนื่อง โดยในปี 2562 สำนักงานนโยบายและแผนทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม ได้ทำการศึกษาเพื่อเสนอแนวทางในการจัดการขยะอาหารเพื่อการบริโภคที่ยั่งยืน หลังจากนั้น ในปี 2564 กรมควบคุมมลพิษ ได้ทำการศึกษาสำรวจองค์ประกอบขยะมูลฝอย ณ สถานที่กำจัดขยะมูลฝอยของประเทศ และจัดทำแผนปฏิบัติการด้านการจัดการขยะอาหารของประเทศ ระยะที่ 1 (พ.ศ. 2566 – 2570) เพื่อขับเคลื่อนการดำเนินงานตามเป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืน (SDG 12) ต่อมาได้มีการจัดทำแผนปฏิบัติการด้านการจัดการขยะอาหารของประเทศ ฉบับที่ 2 (2566-2570) เพื่อลดปริมาณขยะอาหารเทียบจากปริมาณขยะมูลฝอยชุมชน 28% ภายในปี 2570 และรณรงค์ลดขยะอาหารภายใต้แนวคิด “Stop Food Waste Start the Future”

นพ.พงศ์เทพ วงศ์วัชรไพบูลย์ ผู้จัดการกองทุน สสส. เผยว่า ปัจจุบันประเทศไทยมีปริมาณขยะอาหารกว่า 9.7 ล้านตันต่อปี คิดเป็น 146 กิโลกรัมต่อคนต่อปี มีแหล่งกำเนิดมาจาก

1. ตลาดสด
2. ห้างสรรพสินค้า
3. ร้านสะดวกซื้อ
4. อาคารสำนักงาน ซึ่งแหล่งกำเนิดดังกล่าวส่วนใหญ่จะมีศูนย์อาหารอยู่ด้วย

46% คือสัดส่วนขยะอาหาร

จากการสำรวจขยะอาหารในพื้นที่กรุงเทพฯ โดยกรุงเทพมหานคร (กทม.) ปี 2565 พบว่า มีสัดส่วนขยะอาหารมากที่สุดคิดเป็น 46% ของขยะมูลฝอยที่เกิดขึ้น และส่วนใหญ่ยังดำเนินการกำจัดไม่ถูกต้องตามหลักวิชาการ ก่อให้เกิดผลกระทบต่อสภาพแวดล้อม ทั้งปัญหาน้ำแหล่งน้ำเน่าเสีย ส่งกลิ่นรบกวน ซึ่งเป็นสาเหตุสำคัญที่อาจทำให้เกิดผลกระทบต่อสุขภาพ ทั้งโรคระบบทางเดินหายใจ โรคระบบทางเดินอาหาร โรคผิวหนัง โรคติดเชื้อแบคทีเรีย การจัดการขยะอาหารที่ถูกต้องและนำไปใช้ประโยชน์ในรูปแบบต่างๆ จึงเป็นทางออกหนึ่งเพื่อช่วยลดปริมาณขยะอาหารและผลกระทบต่อสุขภาพได้

ขณะที่งานวิจัยขององค์การอาหารและการเกษตรแห่งสหประชาชาติ (FAO) ชี้ว่าราว 1 ใน 3 ของอาหารที่ผลิตทั่วโลกถูกทิ้งหรือสูญเปล่า คิดเป็นราว 1,300 ล้านตันต่อปี ซึ่งเท่ากับประมาณ 8-10% ของการปล่อยก๊าซเรือนกระจกโลก

ดร.วิจารย์ สิมาฉายา ผู้อำนวยการสถาบันสิ่งแวดล้อมไทย เผยว่า จากผลการดำเนินงานของโครงการฯ พบว่าศูนย์อาหารที่เข้าร่วมสามารถลดปริมาณขยะอาหารได้ 20% และขยะอาหารทั้งหมดที่เหลือถูกนำไปใช้ประโยชน์ต่อได้ 100% โดยไม่ต้องส่งไปยังหลุมฝังกลบ โครงการฯ ช่วยลดก๊าซเรือนกระจกได้กว่า 125  ตันคาร์บอนไดออกไซด์เทียบเท่า (tCO₂e) อีกทั้งยังส่งผลให้พฤติกรรมของผู้บริโภคภายในศูนย์อาหารมีความตระหนักรู้และปรับเปลี่ยนไปในทิศทางที่ดีขึ้น แสดงให้เห็นถึงพลังความร่วมมือของทุกฝ่ายที่สามารถผลักดันให้เกิดการเปลี่ยนแปลงเชิงรูปธรรมได้จริง การจัดสัมมนาครั้งนี้จึงไม่เพียงเป็นเวทีเผยแพร่ความสำเร็จและแนวปฏิบัติที่ดี แต่ยังเป็นจุดเริ่มต้นของการขยายผลไปยังศูนย์อาหารอื่นๆ และสถานประกอบการในวงกว้างอีกด้วย หากสนใจเข้าร่วมโครงการสามารถติดต่อขอข้อมูลเพิ่มเติมได้ที่ สถาบันสิ่งแวดล้อมไทย

ในขณะที่บางคนทิ้งอาหาร อีกหลายร้อยล้านคนกำลังหิวโหย

ใช่แล้ว ขณะที่เราทิ้งอาหารเพียงเพราะไม่อร่อยหรือกินไม่หมด ทั่วโลกยังมีประชากรกว่า 282 ล้านคนใน 59 ประเทศ ที่เผชิญกับภาวะอดอยาก และกว่า 800 ล้านคนทั่วโลกที่ยังไม่มีอาหารพอสำหรับหนึ่งวัน ล่าสุดสหประชาชาติชี้ “ความอดอยาก” ในเมืองกาซาเป็น “ความล้มเหลวของมนุษยชาติ”

ปัญหานี้ไม่ใช่แค่เรื่องของปริมาณอาหารไม่เพียงพอ แต่เป็นปัญหาของการกระจายอาหารและพฤติกรรมการบริโภคที่ขาดความยั่งยืน ซึ่งหากเราสามารถลดขยะอาหาร Food Waste ได้ อาหารที่เคยลงถังขยะอาจกลายเป็นมื้ออาหารที่ช่วยชีวิตใครบางคนไว้ได้จริงๆ

วันนี้ขยะอาหารไม่ใช่เรื่องไกลตัวอีกต่อไป แต่เป็นปัญหาที่อยู่ในมือของเราทุกคน การร่วมมือกันจากทุกภาคส่วน ตั้งแต่ภาครัฐ ภาคเอกชน ภาคประชาสังคม ไปจนถึงผู้บริโภค คือคำตอบของการแก้ไขปัญหานี้ในระยะยาว “Stop Food Waste, Start the Future” จึงไม่ใช่แค่สโลแกน ทว่า กลับเป็นคำชวนให้คิดถึงบทบาทของแต่ละคนในการสร้างอนาคตที่เราทุกคนอยากเห็น อนาคตที่ทั้งโลกและคนอยู่ร่วมกันอย่างยั่งยืน