CCS คือ เทคโนโลยีดักจับและกักเก็บคาร์บอนไดออกไซด์ เป็นแนวทางสำคัญในการลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจก โดยเฉพาะในภาคอุตสาหกรรมและภาคพลังงาน
CCS เป็นหนึ่งในทางออกสำคัญที่จะช่วยบรรลุเป้าหมายการปล่อยก๊าซเรือนกระจกสุทธิเป็นศูนย์ (Net Zero Emissions)
เทคโนโลยี CCS เป็นกระบวนการที่ประกอบด้วย 3 ขั้นตอนหลัก
• การดักจับคาร์บอนไดออกไซด์ (Carbon Capture)
• การขนส่ง (Transport)
• การกักเก็บ (Storage)
ความปลอดภัยของ CCS นอกชายฝั่ง
การกักเก็บคาร์บอนไดออกไซด์ในชั้นหินใต้ทะเลนอกชายฝั่ง เป็นกระบวนการที่ได้รับการยอมรับว่ามีความปลอดภัยสูง มีองค์ประกอบสำคัญที่ช่วยสนับสนุนความปลอดภัย
1. ความลึก: ชั้นหินที่ใช้กักเก็บคาร์บอนไดออกไซด์ควรมีความลึกจากระดับพื้นใต้ทะเลอย่างน้อย 800 เมตร โดยส่วนใหญ่อยู่ที่ 1,000-3,000 เมตร
2. การปิดผนึก: ชั้นหินกักเก็บคาร์บอนไดออกไซด์จะถูกขนาบด้วยชั้นหินหนาผนึกแน่นจนไม่สามารถซึมผ่านได้ เหมือนกับชั้นหินที่กักเก็บน้ำมันและก๊าซไว้ใต้ดินเป็นเวลาหลายล้านปี
3. Reverse E&P: CCS เปรียบเสมือนเป็นกระบวนการย้อนกลับของกระบวนการสำรวจและผลิตปิโตรเลียม (E&P)
4. กลไกการกักเก็บ: คาร์บอนไดออกไซด์ที่ถูกกักเก็บในชั้นหินจะค่อยๆเปลี่ยนกลายสภาพเป็นของแข็งที่เสถียรและปลอดภัย เมื่อเวลาผ่านไปหลายร้อยปี
5. การติดตามตรวจสอบ: ติดตามตรวจสอบตลอดระยะเวลาดำเนินโครงการ MMV Program จะติดตามการรั่วไหล 3 ระดับ คือ แหล่งกักเก็บใต้พื้นดิน, ชั้นใกล้ผิวดิน และชั้นบรรยากาศ
ความสำคัญของ CCS
• The United Nations’ Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC) รายงานถึงความสำคัญของ CCS ในการบรรลุเป้าหมายในการควบคุมการเพิ่มขึ้นของอุณหภูมิโลก ให้อยู่ระหว่าง 1.5 - 2 องศาเซลเซียส
• The International Energy Agency (IEA) รายงานถึงบทบาทสำคัญของ CCS ในการลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจก โดยเฉพาะอย่างยิ่ง ในบางกระบวนการ และบางอุตสาหกรรม เช่น การผลิตไฟฟ้า การแยกก๊าซธรรมชาติ การผลิตปูนซีเมนต์ เหล็กกล้า และเคมีภัณฑ์ เป็นต้น
• สำหรับประเทศไทย มีแนวทางให้ดำเนินโครงการ CCS ภายในปี 2040 เพื่อช่วยในการลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจกได้อย่างน้อย 40 ล้านตัน CO2 ต่อปี ภายในปี 2050 และ 60 ล้านตัน CO2 ต่อปี ภายในปี 2065 โดยโครงการ Eastern Thailand CCS Hub ซึ่งเป็นความร่วมมือของกลุ่ม ปตท. ในการศึกษาความเป็นไปได้ของการประยุกต์ใช้เทคโนโลยี CCS ในพื้นที่จังหวัดระยองและชลบุรี คาดการณ์ว่าจะสามารถลดการปล่อยคาร์บอนไดออกไซด์ได้สูงถึง 10 ล้านตัน CO2 ต่อปี
Eastern Thailand CCS Hub
• ปัจจุบัน กลุ่ม ปตท. กำลังศึกษาความเป็นไปได้ในการประยุกต์ใช้เทคโนโลยีดักจับและกักเก็บก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ (Carbon Capture and Storage: CCS) ครอบคลุมการศึกษาโครงสร้างต้นทุนที่เหมาะสม ความคุ้มค่าเชิงเศรษฐศาสตร์ และความสามารถในการแข่งขันของ กลุ่ม ปตท. รวมถึงการพัฒนา CCS Hub Model เพื่อสนับสนุนการลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจกจากการดำเนินธุรกิจของกลุ่ม ปตท. ในพื้นที่ระยองและชลบุรี ซึ่งจะเป็นต้นแบบสำคัญในการขยายผลเทคโนโลยี CCS ในระดับประเทศในอนาคต ควบคู่กับการหารือร่วมกับภาครัฐเพื่อกำหนดแนวทางส่งเสริมสนับสนุนการลงทุนที่เกี่ยวข้อง เพื่อผลักดันเทคโนโลยีนี้ให้เกิดการใช้งานจริงในประเทศไทย
• ปัจจุบันอยู่ระหว่างดำเนินการศึกษาด้านเทคนิควิศวกรรม ด้านสิ่งแวดล้อม สังคม ชุมชน และความคุ้มค่าเชิงเศรษฐศาสตร์ ตลอดจนกฎหมายและกฎระเบียบที่เกี่ยวข้อง ซึ่งเป็นปัจจัยที่สำคัญอย่างมากต่อการผลักดันให้เกิดโครงการ
• CCS จะมีบทบาทสำคัญในการผลักดันองค์กรและประเทศให้ก้าวสู่เป้าหมายการปล่อยก๊าซเรือนกระจกสุทธิเป็นศูนย์ (Net Zero Emissions) ตอกย้ำพันธกิจของ กลุ่ม ปตท. ในการเสริมสร้างความมั่นคงทางพลังงาน และขับเคลื่อนประเทศไทยสู่ความยั่งยืนในระดับสากล
