ดร.สนธิ คชวัฒน์ นักวิชาการด้านสิ่งแวดล้อมและสุขภาพ ชมรมนักวิชาการสิ่งแวดล้อมไทย แสดงความคิดเห็นเกี่ยวกับเทศกาลลอยกระทงกับมิติของสิ่งแวดล้อม ระบุ ลอยกระทงอย่างไร? ไม่ให้หลงทิศ ด้วยการคิดใหม่ ใส่ใจสิ่งแวดล้อม
...กระทงน้ำแข็งดีไหม?
กระทงน้ำแข็ง มีข้อดีคือเป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม เพราะเมื่อลอยไปจะละลายกลายเป็นน้ำ ไม่มีขยะตกค้างเหมือนกระทงทั่วไป ทำได้ง่าย ใช้อุปกรณ์น้อย นอกจากนี้ ยังสามารถสร้างสรรค์ให้สวยงามได้ เช่น การใส่วัตถุดิบที่ทานได้หรือมีกลิ่นหอมลงไปด้วย
ส่วนของธูปเทียนที่ใช้ปักในกระทงย่อยสลายได้ยาก ควรเลือกใช้กระทงน้ำแข็งโดยไม่ใส่ธูปเทียน หรือเมื่ออธิษฐานแล้วค่อยนำออกมาก่อนที่จะลอยก็จะดี
แนะใช้หลัก 3R ลอยกระทงไม่ซ้ำเติมสิ่งแวดล้อม
ดร.สนธิ คชวัฒน์ ย้ำว่าวันเพ็ญเดือนสิบสองปีนี้ ตรงกับวันที่ 5 พ.ย. 2568 เป็นวันลอยกระทง คนเยอะทุกแห่งแน่นอน เมื่ออธิษฐานให้หมดเคราะห์ หมดโศก หมดโรค หมดภัยแล้ว ทิ้งกระทงลงแหล่งน้ำ สุดท้ายจะกลายเป็นขยะ ดังนั้น การลอยกระทงที่ดีต้องไม่ซ้ำเติมสิ่งแวดล้อม สามารถทำได้โดยใช้หลัก 3R คือ
- Reduce ลดขนาดกระทงให้เล็กตกแต่งพอประมาณ กระทงใบเดียวลอยร่วมกันทั้งครอบครัว มีผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมน้อยลง
- Reuse ใช้วัสดุเหลือใช้ทางการเกษตรที่ไม่ใช้แล้วมาทำกระทง เช่น กาบกล้วย ใบตอง กะลา เป็นต้น ใช้ไม้กลัดแทนลวด แมกซ์ และตะปู
- Recycle เก็บกระทงมาแล้วสามารถเอาไปใช้ประโยชน์ได้ เช่น ทำปุ๋ย เป็นต้น
เลือกแหล่งน้ำลอยกระทง
เมื่อจะไปลอยกระทงควรเตรียมพกภาชนะส่วนตัวไปให้พร้อม เช่น ขวดน้ำ หลอด ธูปเทียน ไฟแช็ก เป็นต้น และควรเลือกไปลอยกระทงในสถานที่ที่มีการจัดงานที่เป็นแหล่งน้ำระบบปิดจะดีที่สุด
แหล่งน้ำระบบปิด เช่น บึง สระ หนอง เป็นต้น อาจใช้กระทงที่ทำจากวัสดุธรรมชาติ 100% เช่น กาบกล้วย ใบตอง กะลาเป็นต้น สามารถแช่น้ำได้นาน จัดเก็บได้ง่ายแล้วเอาไปทำปุ๋ยธรรมชาติได้ ไม่ควรใช้กระทงจากแป้งมันสำปะหลังหรือขนมปังเพราะหากมีจำนวนมากจนปลากินไม่หมดภายใน 3 วันจะถูกแตกย่อยเป็นชิ้นเล็กๆ เป็นสารแขวนลอยและสารอินทรีย์ปะปนขังอยู่ในน้ำในระบบปิดจำนวนมาก จะทำให้สาหร่ายสีน้ำเงินแกมเขียวเจริญเติบโตได้ดี สุดท้ายออกซิเจนในน้ำลดลง น้ำในแหล่งน้ำจะเริ่มเน่าเสียได้
แหล่งน้ำในระบบเปิด เช่น แม่น้ำ ลำคลอง สามารถใช้กระทงที่ทำจากมันสำปะหลังหรือขนมปังได้ เพราะไหลไปตามน้ำไม่ต้องจัดเก็บ เป็นอาหารของปลา มีเวลาย่อยสลายโดยจุลินทรีย์แบบใช้ออกซิเจนไม่ทำให้น้ำเน่าเสีย แต่ไม่ควรใช้วัสดุเหลือใช้ทางการเกษตร เช่น กาบกล้วย ใบตองหรือกะลา เพราะจะไหลไปตามน้ำจัดเก็บยาก อาจจมน้ำกลายเป็นขยะใต้น้ำ กระทงดังกล่าวใช้เวลาย่อยสลายไม่ต่ำกว่า 14 วัน พร้อมไหลไปเป็นขยะผุพังที่อื่น เช่น ริมตลิ่งทำให้น้ำบริเวณนั้นเน่าเสียได้
ทั้งนี้ การลอยกระทงทุกแห่งต้องไม่ใช้กระทงที่ทำจากพลาสติกและโฟมเพราะ ถึงแม้จะเก็บขึ้นมาแล้วก็กำจัดได้ยากไม่ว่านำไปฝังหรือเผาก็ทำลายสิ่งแวดล้อมทั้งสิ้น
ส่วนทางเลือกของกระทงที่ดีที่สุดคือ “กระทงน้ำแข็ง” ลอยเสร็จละลายกลายเป็น Zero Waste แต่สำหรับคนรุ่นใหม่ที่ใส่ใจสิ่งแวดล้อม ตัวเลือกลอยกระทง Online ก็เป็นตัวเลือกที่ดี
