ในยุคที่โลกกำลังเผชิญกับวิกฤตสิ่งแวดล้อมและการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ การเปลี่ยนผ่านสู่พลังงานหมุนเวียน (Renewable Energy) กลายเป็นทางรอดสำคัญที่หลายประเทศให้ความสำคัญอย่างยิ่ง ล่าสุด ประเทศจีนได้ก้าวไปอีกขั้นด้วยโครงการพลังงานแสงอาทิตย์ขนาดใหญ่ในชุมชนชนบท โดยมีเป้าหมายไม่เพียงแต่ผลิตกระแสไฟฟ้าจากพลังงานสะอาด แต่ยังมุ่งยกระดับคุณภาพชีวิตของประชาชนอย่างยั่งยืน
สัปดาห์ที่ผ่านมา โครงการผลิตไฟฟ้าพลังงานแสงอาทิตย์จากแผงโซลาร์เซลล์บนหลังคาได้เปิดใช้งานอย่างเป็นทางการใน “ชุมชนอนาคตเถิงโถว” เขตเฟิ่งฮว่า เมืองหนิงโป มณฑลเจ้อเจียง ทางตะวันออกของประเทศจีน โดยถือเป็นโครงการโซลาร์เซลล์บนหลังคาที่ใหญ่ที่สุดในพื้นที่ชนบทของเมืองหนิงโปในขณะนี้
โครงการนี้ติดตั้งแผงโซลาร์เซลล์บนหลังคาบ้านเรือนของประชาชน รวมกำลังการผลิตติดตั้งที่ 1,959 กิโลวัตต์ และคาดว่าจะผลิตไฟฟ้าได้ประมาณ 1.93 ล้านกิโลวัตต์ชั่วโมงต่อปี พร้อมใช้โมเดล “ผลิตเอง ใช้เอง ส่วนเกินส่งโครงข่าย” ไม่เพียงช่วยลดภาระค่าไฟฟ้าให้กับประชาชน แต่ยังเพิ่มสัดส่วนพลังงานสะอาดในระบบไฟฟ้าของประเทศได้อย่างมีประสิทธิภาพ
สิ่งที่น่าจับตามองคือรูปแบบการดำเนินงานของโครงการนี้ ที่ไม่ใช่การบังคับจากรัฐ แต่เป็นความร่วมมือเชิงสมัครใจโดยชุมชนหมู่บ้านเถิงโถวเป็นผู้รับผิดชอบค่าใช้จ่ายในการติดตั้งและเดินระบบ ขณะที่ประชาชนมีส่วนร่วมโดยการจัดสรรพื้นที่หลังคาบ้านของตนเองเพื่อแลกกับสิทธิประโยชน์การได้ใช้พลังงานสะอาด
ตามแผนของโครงการ แต่ละครัวเรือนจะได้รับไฟฟ้าฟรี 100 กิโลวัตต์ชั่วโมงต่อเดือนในช่วง 10 ปีแรก และจะเพิ่มขึ้นเป็น 300 กิโลวัตต์ชั่วโมงต่อเดือนในอีก 10 ปีถัดมา รวมแล้วชาวบ้านจะได้รับไฟฟ้าฟรีเป็นระยะเวลาทั้งสิ้น 20 ปี ที่นับเป็นการกระจายผลประโยชน์จากพลังงานสะอาดไปยังประชาชนฐานรากอย่างแท้จริง
นอกจากมิติด้านพลังงาน โครงการนี้ยังสะท้อนถึงแนวคิดการพัฒนาที่ยั่งยืน (Sustainability) ซึ่งมุ่งเน้นการส่งเสริมชุมชนให้สามารถพึ่งพาตนเอง ลดผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม และเสริมสร้างระบบเศรษฐกิจหมุนเวียนภายในท้องถิ่น การเปลี่ยนหลังคาบ้านให้กลายเป็นแหล่งพลังงาน ไม่เพียงแต่ช่วยลดการพึ่งพาเชื้อเพลิงฟอสซิล แต่ยังเปลี่ยนมุมมองของประชาชนให้เห็นว่า “พลังงานหมุนเวียน” ไม่ใช่เรื่องไกลตัวอีกต่อไป
ในระดับนโยบาย โครงการนี้สะท้อนภาพใหญ่ของเป้าหมาย “ความเป็นกลางทางคาร์บอน” ของจีน ที่ตั้งเป้าจะบรรลุภายในปี 2060 โดยการส่งเสริมพลังงานแสงอาทิตย์ในระดับรากหญ้า ถือเป็นหนึ่งในกลยุทธ์สำคัญที่ช่วยขับเคลื่อนสู่เป้าหมายดังกล่าว
การที่รัฐบาลและชุมชนสามารถสร้างความร่วมมือแบบ Win-Win แสดงให้เห็นว่าความยั่งยืนคือการมีส่วนร่วมของประชาชน และการออกแบบระบบที่เปิดโอกาสให้ทุกคนได้เป็นเจ้าของการเปลี่ยนแปลง มากกว่าเรื่องของเทคโนโลยีและกฎหมาย
โครงการโซลาร์เซลล์บนหลังคาที่หนิงโป เป็นการจุดประกายแนวคิดใหม่ในการอยู่ร่วมกับสิ่งแวดล้อม และเป็นอีกหนึ่งต้นแบบของการเปลี่ยนผ่านสู่เศรษฐกิจพลังงานสะอาดที่ประชาชนมีบทบาทอย่างแท้จริง ซึ่งหากแนวคิดนี้ได้รับการขยายผลไปยังพื้นที่อื่นๆ อย่างต่อเนื่อง โลกของเราก็อาจใกล้ความเป็นจริงของอนาคตที่ยั่งยืนมากขึ้นอีกขั้น
