หลังจากจังหวัดเชียงใหม่ประสบปัญหาน้ำป่า และดินโคลนสไลด์ ที่บ้านปางอุ๋ง ตำบลแม่ศึก อำเภอแม่แจ่ม จนทำให้มีผู้เสียชีวิตและบาดเจ็บ บ้านเรือนประชาชนพังเสียหายกว่า 10 หลังคาเรือน นับเป็นอีกหนึ่งเหตุการณ์ ที่ส่งผลกระทบต่อชีวิตและทรัพย์สิน ทำให้จังหวัดเชียงใหม่ต้องหันมาวางมาตรการเร่งด่วนในการป้องกันเหตุน้ำป่า และดินโคลนสไลด์ ในพื้นที่เสี่ยงหลายหมู่บ้าน
เมธาพันธ์ ภูชกฤษดาภา กำนันตำบลสุเทพ อำเภอเมืองเชียงใหม่ เปิดเผยว่า บ้านดอยปุย ตำบลสุเทพ ถือเป็นอีกหนึ่งในหมู่บ้านที่เสี่ยงเกิดน้ำป่า ดินโคลนสไลด์ได้ เพราะอยู่กลางหุบเขาดอยสุเทพ ดอยปุย มีพื้นที่เสี่ยงมากกว่า 5 จุด โดยได้มีการเฝ้าระวัง และติดตามสถานการณ์น้ำฝนอย่างใกล้ชิด โดยเฉพาะเครื่องวัดปริมาณน้ำฝนหากเกิดฝนตกหนัก ก็จะต้องมีการตรวจสอบ และมีสัญญาณเตือน ซึ่งหากมีสัญญาณเตือนนั่นหมายความว่ามีปริมาณน้ำฝนตกเกินกว่า 100 มิลลิเมตร ในพื้นที่เสี่ยงมาก 5 จุด ภายในหมู่บ้าน ต้องอพยพทันที ไปอยู่ในพื้นที่ที่ปลอดภัย โดยมีการเตรียมความพร้อมรับมือกับสถานการณ์ไว้แล้ว ซึ่งจะเป็นจุดพักพิงชั่วคราวให้ชาวบ้านมาอาศัยอยู่
“นอกจากนี้ก็จะมีการซ้อมแผนเผชิญเหตุน้ำป่าดินโคลนสไลด์ เพื่อที่จะรองรับหากเกิดภัยพิบัติฉุกเฉิน ชาวบ้านจะได้ปฏิบัติตัวอย่างถูกต้องถึงวิธีการ และเส้นทางที่จะไปให้ถึงพื้นที่ปลอดภัยได้โดยเร็วที่สุด เพื่อลดการสูญเสียชีวิต เพราะปัจจุบันเราเห็นถึงความรุนแรงของสถานการณ์ที่เพิ่มมากขึ้นอย่างต่อเนื่อง ประชาชนที่อยู่ในพื้นที่เสี่ยงจึงต้องมีการเตรียมความพร้อมเตรียมตัว ให้มากกว่าปกติ” กำนันตำบลสุเทพ กล่าว
ขณะที่ ผศ.วสันต์ จอมภักดี นักวิชาการอิสระ ด้านการบริหารจัดการน้ำ กล่าวว่า ถ้าอิงตามหลักวิชาการ เราจะเห็นว่าการเปลี่ยนแปลงสภาพพูมิอากาศในยุคปัจจุบันนั้นส่งผลชัดเจน ทำให้รูปแบบของฤดูกาลเปลี่ยนไป เช่นปรากฏการณ์เกิดพายุบ่อยขึ้น และปัจจัยในการเกิดฝน ในลักษณะภูมิประเทศที่เหมาะกับการเกิดฝนก็เปลี่ยนแปลงไปในเชิงประจักษ์ จะเห็นได้ว่ามีฝนตกหนัก ในลักษณะเฉพาะพื้นที่ หรือ Rain Bomb รวมถึงการกระจายตัวของเมฆ และชั้นอุณหภูมิต่างๆ ความสมดุลนั้นเปลี่ยนไป จึงทำให้พื้นที่ราบเชิงเขา นั้นมีความเสี่ยงที่จะเกิดดินโคลนสไลด์ลงมาได้
“โดยการที่จะเกิดดินโคลนสไลด์หรือดินถล่ม น้ำป่าไหลหลาก นั้น ตัวชี้วัดที่สำคัญก็คือความสามารถในการเหนียวยึดดิน หากต้นไม้ขนาดใหญ่นั้นถูกทำลาย ความสามารถในการยึดหน้าดินก็จะลดลง ซึ่งป่าใหม่ที่กำลังฟื้นฟูนั้นไม่มีความสามารถเทียบเท่ากับ ป่าไม้ดั้งเดิมที่มีความอุดมสมบูรณ์ หลังฝนตกหนักก็จะทำให้น้ำซึมลงดิน แต่ถ้ามีฝนในปริมาณมาก ความสามารถในการยึดหน้าดินน้อยลงก็มีโอกาสที่จะพังทลายลงมาและสังเกตจากสีน้ำนั้น จะมีสีขุ่นเป็นดินโคลน แสดงให้เห็นว่าหน้าดินนั้นถูกชะล้างลงมาอย่างหนัก”
ด้าน ดุสิต พงศ์ษาพิพัตน์ หัวหน้าสำนักงานป้องกันและบรรเทาสาธารภัยเชียงใหม่ (ปภ.เชียงใหม่) กล่าวว่า ปัจจุบันเรามี SMS แจ้งเตือนจากกรมป้องกันและบรรเทาสาธารณภัย ซึ่งมีพื้นที่เฝ้าระวังที่ อำเภอฝาง แม่อาย แม่แจ่ม และอำเภออมก๋อย เราจึงได้แจ้งเตือนไปยังประชาชนในพื้นที่เสี่ยง ผ่านนายอำเภอ กำนัน และผู้ใหญ่บ้าน ใช้ทั้งช่องทางเสียงตามสาย และเดินเคาะประตูบ้าน เพื่อให้พี่น้องประชาชนที่อยู่ในพื้นที่เสี่ยง ตื่นตัวในการเฝ้าระวัง ที่จะมีฝนตกหนักถึงหนักมาก และหน่วยงานที่เกี่ยวข้องได้เตรียมพร้อมเครื่องมือในการช่วยเหลือ ตลอด 24 ชั่วโมง
“ที่ผ่านมาได้เกิดเหตุการณ์น้ำป่าดินโคลนถล่มครั้งใหญ่ที่อำเภอแม่แจ่ม ซึ่งถือว่าเป็นการสูญเสียอย่างมากทั้งชีวิตและทรัพย์สิน แม้จะกลับเข้าสู่สถานการณ์ปกติ แต่บางส่วนยังอยู่ระหว่างการสำรวจความเสียหาย และค้นหาร่างผู้เสียชีวิต และมีการจัดหาที่อยู่อาศัยชั่วคราวให้ประชาชนอยู่ในพื้นที่ปลอดภัยก่อน”
“ขณะที่พื้นที่เสี่ยงจะต้องติดตามสถานการณ์อย่างใกล้ชิด และประเมินสถานการณ์เพื่ออพยพไปอยู่ในที่ปลอดภัย หากค่ำคืนไหนที่มีฝนตกหนัก ต้องย้ายไปอยู่จุดที่จัดให้ เพื่อความปลอดภัยจนกว่าสถานการณ์จะกลับเข้าสู่สภาวะปกติ”
ข้อมูลจากกรมป้องกันและบรรเทาสาธารณภัย พบว่าจังหวัดเชียงใหม่ ทั้ง 25 อำเภอ มีพื้นที่เสี่ยงภัยน้ำป่าและดินโคลนถล่มมากถึง 919 หมู่บ้าน จึงต้องติดตามสถานการณ์อยู่ตลอดเวลา หากเกิดสถานการณ์ฉุกเฉินจะต้องมีการเปิดศูนย์บัญชาการ หรือตั้ง War room ขึ้นทันที พร้อมกับให้เจ้าหน้าที่ของหน่วย ปภ.ทุกพื้นที่พร้อมปฏิบัติงาน เตรียมความพร้อมอุปกรณ์ตลอด 24 ชั่วโมง
