พระพิฆเนศไม่ได้มีแค่ เทพหัวช้าง–ผู้ขจัดอุปสรรค

พระพิฆเนศไม่ได้มีแค่ “เทพหัวช้าง–ผู้ขจัดอุปสรรค” แบบที่หลายคนรู้จัก แต่ยังมีเกร็ด ลับ–แปลก–ไม่ค่อยมีใครเล่า ที่ทำให้เห็นมิติใหม่ของพระองค์ ผมจะเล่าเป็น “ความลับที่คนไม่ค่อยรู้” 7 เรื่องเด็ด ๆ ให้ฟัง 

ความลับ และเรื่องที่คนไม่รู้เกี่ยวกับพระพิฆเนศ เริ่มด้วย 

ตำนานกำเนิดไม่ได้มีแบบเดียว หลายคนคิดว่า พระศิวะตัดหัวลูกชายแล้วเอาหัวช้างมาต่อเป็นพระพิฆเนศ แต่จริง ๆ มีอีกหลายตำนาน Brahma Vaivarta Purana เล่าว่า เทพพระอาทิตย์ (Shani) แค่เหลือบตามองพระพิฆเนศตอนยังเด็ก ศีรษะก็หลุดลงมาเอง ต่อมาพระวิษณุนำหัวช้างมาแทน → กลายเป็นพระพิฆเนศที่เรารู้จัก 

พระพิฆเนศ “ไม่ใช่เทพเฉพาะฮินดู” ในศาสนา พุทธมหายาน ท่านถูกนับถือในฐานะ มหาเทพผู้พิทักษ์ธรรมะใน ศาสนาเชน พระพิฆเนศเป็นสัญลักษณ์แห่งความสำเร็จและโชคลาภ แปลว่าพระองค์ข้ามศาสนา ไม่ได้อยู่ในกรอบใดกรอบหนึ่ง 

พระพิฆเนศเป็นเทพ “นักเขียน” พระพิฆเนศคือ เทพแห่งการเขียนและปัญญามีตำนานว่า ฤๅษีวยาส (ผู้แต่งมหากาพย์มหาภารตะ) ต้องการคนเขียนตามที่ตนกล่าว พระพิฆเนศจึงรับหน้าที่เป็น “นักเขียน” แต่มีเงื่อนไขว่า ฤๅษีต้องท่องโดยไม่หยุด พอปากกาหัก พระพิฆเนศก็หักงาของตนเองมาใช้เขียนต่อ  

งาช้างหัก → มีความหมายลึกซึ้ง พระพิฆเนศมักถูกสร้างรูปให้ “งาข้างหนึ่งหัก” (เรียกว่า Ekadanta) บ้างว่าเพราะพระองค์สู้กับอสูรแล้วงาหัก บ้างว่าเพราะหักงาเพื่อเขียนมหาภารตะ กลายเป็นสัญลักษณ์ว่า “ยอมเสียบางอย่างเพื่อความยิ่งใหญ่” 

รถพาหนะไม่ใช่หนูอย่างเดียว หลายคนรู้ว่า หนู (มูชะกะ) คือพาหนะของพระพิฆเนศ แต่บางตำนานบอกว่า พระองค์เคยทรงสิงห์ นกยูง หรือแม้แต่งู มาก่อน → การเลือกหนูเพราะหนูเล็กแต่แทรกซึมไปได้ทุกที่ สื่อถึงการขจัดอุปสรรคเล็กน้อยจนถึงใหญ่หลวง 

ของโปรดพระพิฆเนศไม่ใช่แค่ขนมโมทกะ อินเดียจะบูชาด้วย โมทกะ (ก้อนแป้งไส้หวาน) แต่ในไทยเรามักถวาย กล้วย–อ้อย–นม–มะพร้าว เชื่อว่าเป็นของโปรดเช่นกัน → สะท้อนการปรับพิธีกรรมให้เข้ากับท้องถิ่น 

พระพิฆเนศในไทย → ไม่เหมือนอินเดีย ไทยเชื่อว่าท่านเป็น เทพแห่งศิลปะ การแสดง ดนตรี → ศิลปิน นักร้อง นักแสดงนิยมบูชามาก ในอินเดียจะเน้น “เทพแห่งการเริ่มต้น” และ “การเรียนรู้ นี่คือความแตกต่างที่ทำให้พระพิฆเนศในไทยมีบทบาทพิเศษ ไม่เหมือนประเทศอื่น