ความจริงเรื่องระบายน้ำ ทางออกที่ต้องทำ

ความจริงเรื่องระบายน้ำ ทางออกที่ต้องทำ

·       ความจริงเรื่องระบายน้ำ 

·       ทางออกที่ต้องทำ

น้ำท่วมปีนี้ไม่ได้แค่พาเราลุยน้ำ… แต่มันพาเราลุย “ความจริง” เรื่องระบบระบายน้ำไทยแบบจังๆและที่หลายคนพูดกันว่า “สร้างเขื่อนเจ้าพระยาแห่งที่สองสิ เดี๋ยวก็จบ!” — ขอโทษนะ แต่ นี่คือความเข้าใจผิดระดับตำนาน เพราะทางรอดจริง ๆ ไม่ได้อยู่ที่ “เขื่อนเพิ่ม” แต่อยู่ที่ ทำให้น้ำมีทางไป — และไปให้เร็วท

ความจริงเรื่องระบายน้ำ: อะไรคือสิ่งที่เราต้องการ จริง ๆ วิกฤตน้ำท่วมปีนี้สอนเรา 3 เรื่องใหญ่ คือ เขื่อนไม่ได้ช่วยแก้น้ำท่วมลุ่มเจ้าพระยาตอนล่าง , สิ่งที่ขาดคือ “ทางระบายน้ำ” ไม่ใช่ “ที่กักเก็บน้ำ” และ การคาดการณ์ฝนของไทยยังไม่แม่นพอสำหรับยุคโลกรวน

ทำไม “เขื่อนเจ้าพระยาแห่งที่สอง” คือความเข้าใจผิด?

เพราะใน 9 แผนงานแก้น้ำท่วมลุ่มเจ้าพระยาตอนล่าง  ไม่มีโครงการนี้แม้แต่เงาสิ่งที่คนเรียก “เจ้าพระยาสอง” จริง ๆ คือโครงการ คลองผันน้ำบางบาล–บางไทร เป็นเหมือนการทำ “ช่องลัด” ในแม่น้ำ เพื่อพาน้ำท่วมหนัก ๆ ไหลลงทะเลให้เร็วขึ้นไม่ใช่เขื่อน ไม่ใช่แม่น้ำเจ้าพระยาเส้นใหม่

ผศ.ดร.ไชยาพงษ์ เทพประสิทธิ์ จาก ม.เกษตรฯ อธิบายชัดว่า หัวใจของการแก้น้ำท่วมภาคกลางคือการ “พาน้ำออกทะเล” ให้เร็วที่สุด เพราะน้ำที่ไหลมาจากตอนบนปีนี้แรงมาก – แค่ที่นครสวรรค์มีถึง 3,000 ลบ.ม./วินาที พอมาถึงเขื่อนเจ้าพระยาที่ชัยนาท ต้องปล่อยออก 2,900 ลบ.ม./วินาที ทำให้ท่วมตอนล่างทันที

แล้วอะไรคือสิ่งที่เราต้องทำ แบบที่แก้น้ำท่วมได้จริง? สร้าง “ทางด่วนระบายน้ำ” ให้ทะเล ไม่ใช่สร้างเขื่อนเพิ่ม ตอนนี้มีแผนงานสำคัญหลายโครงการ เช่น

โครงการคลองระบายน้ำคู่คลองชัยนาท–ป่าสัก ระบายได้ 900 ลบ.ม./วินาที โครงการปรับปรุงคลองระพีพัฒน์ + คลองสาขา จากเดิมรับได้ 210 → 400 ลบ.ม./วินาที และ โครงการคลองระบายน้ำสายใหม่จากแม่น้ำป่าสักลงทะเลระบายได้สูงสุด 600 ลบ.ม./วินาที

ถ้าทุกอย่างเสร็จ จะพาน้ำลงทะเลได้รวม 1,000 ลบ.ม./วินาที นี่คือ “ตัวจริง” ในการลดน้ำท่วม ไม่ใช่เขื่อน

เมื่อจุดอ่อนของวิกฤตน้ำอยู่ที่การรับมือกับฝน และวิธีระบายน้ำ เราต้อง เพิ่มความแม่นยำของการพยากรณ์ฝน ปีนี้คือบทเรียนใหญ่ ประกาศเข้าหน้าหนาวแต่ฝนดันถล่มตอนบนน้ำที่เก็บไว้ใช้หน้าแล้ง กลายเป็นต้องระบายออกจนท่วมนี่คือสัญญาณว่า “ระบบคาดการณ์” ต้องถูกยกระดับแบบด่วน ๆ และ ต้องมี “ที่ไป” สำหรับน้ำส่วนเกิน สองคีย์หลักคือ แก้มลิง ต้องมีและต้องประกาศให้ชัดว่าพื้นที่ไหนรับภาระ คลองรับน้ำเพิ่ม เพื่อลดภาระจากแม่น้ำเจ้าพระยา น้ำมีมา ก็ต้องมีที่ไป ง่าย ๆ แต่ประเทศเรายังทำไม่พอ

สรุปแบบเข้าใจง่าย  น้ำท่วมไม่ได้แก้ด้วย “เขื่อนเพิ่ม” สิ่งที่ต้องมีคือ “ทางให้มันไปทะเลได้เร็วขึ้น”ระบบพยากรณ์ต้องแม่นกว่านี้ ต้องมีพื้นที่รับน้ำ + คลองผันน้ำเพิ่ม คลองบางบาล–บางไทร คือของจริงที่กำลังทำ ไม่ใช่เขื่อนเจ้าพระยา 2 ถ้าประเทศไทยอยากพร้อมสำหรับโลกที่มีสภาพภูมิอากาศแปรปรวน เราต้องเลิกท่องนิยามเก่า ๆ แล้วหันมาทำระบบระบายน้ำที่ “เร็วกว่า แรงกว่า และแม่นกว่า”